Kryzys gospodarczy wywołany pandemią wirusa SARS-CoV-2 dopiero się rozpoczyna, ale już w tym momencie można zakładać, że sytuacja finansowa wielu przedsiębiorstw będzie na tyle niekorzystna, że utracą one płynność finansową i możliwość regulowania swoich wymagalnych zobowiązań. Powyższe może skutkować zaistnieniem stanu ich niewypłacalności, o którym mowa w przepisach Prawa upadłościowego, w szczególności w przypadku, gdy opóźnienie w spłacie zobowiązań przekroczy 3 miesiące. W świetle prawa aktualnie obowiązującego zaistnienie stanu niewypłacalności wiąże się dla reprezentantów dłużnika (członków zarządu, względnie likwidatora) z obowiązkiem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni.

Ministerstwo Sprawiedliwości wraz z Ministerstwem Aktywów Państwowych pracują obecnie nad nowelizacją Tarczy Antykryzysowej, w której mają się znaleźć przepisy dotyczące terminu złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości zastrzeżonego dla dłużników. Wstępne założenia przewidują, że w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19 („Stan Epidemii”), bieg terminu do złożenia przez dłużnika wniosku o ogłoszenie upadłości nie rozpoczyna się̨, a rozpoczęty ulega przerwaniu. W tych przypadkach termin na złożenie przedmiotowego wniosku wynosiłby zatem 30 dni od zakończenia Stanu Epidemii. W przypadku natomiast, gdyby niewypłacalność powstała z powodu zaistnienia Stanu Epidemii i w okresie jego trwania, termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez dłużnika wynosiłby 3 miesiące od jego zakończenia.

Konsekwencje nieterminowego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości

Brak złożenia w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości może pociągać za sobą bardzo poważne konsekwencje dla członków zarządów spółek kapitałowych. Wskazać tu należy chociażby odpowiedzialność karną wynikającą z art. 586 KSH, w ramach której sąd może orzec grzywnę czy karę ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku. Równie dotkliwe są konsekwencje, związane z ponoszeniem przez członków zarządu dłużnika odpowiedzialności za zobowiązania publicznoprawne spółki kapitałowej, jak również odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wierzycielom poprzez niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie. W odniesieniu do piastunów organu zarządzającego spółki z o.o. należy również w tym zakresie wskazać na odpowiedzialność subsydiarną za zobowiązania spółki wobec wszystkich jej wierzycieli.

Uwolnienie się od odpowiedzialności możliwe jest przy wykazaniu braku winy w niezłożeniu, bądź nieterminowym złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości lub w sytuacji, w której wierzyciel nie poniósł szkody z tego tytułu. Warto przy tym podkreślić, że otwarcie przez sąd upadłościowy postępowania restrukturyzacyjnego lub zatwierdzenia układu przez sąd w postępowaniu o zatwierdzenie układu w terminie 30 dni od dnia zaistnienia stanu niewypłacalności również pozwala uwolnić się od odpowiedzialności członkom organu zarządzającego, niemniej nie wystarczy w tym zakresie wyłącznie złożenie stosownego wniosku restrukturyzacyjnego. W obecnej sytuacji, z uwagi na wprowadzenie ograniczeń pracy sądów i zawieszenie terminów sądowych i procesowych oraz niewyznaczanie rozpraw i posiedzeń jawnych, uzyskanie postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego może się znacznie wydłużyć.

Umiejętne zastosowanie instytucji prawa upadłościowego oraz restrukturyzacyjnego, pozwala jednak na należyte zabezpieczenie członków zarządu przed odpowiedzialnością, przy zachowaniu możliwości naprawy i dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa poprzez restrukturyzację, nawet w przypadku wydłużonego czasu orzekania w tym zakresie.
W dzisiejszej sytuacji niezwykle istotne jest również bieżące weryfikowanie dokonywanych dynamicznie zmian legislacyjnych, aby w projektowanych scenariuszach działań uwzględniać wszelkie instrumenty przynoszące korzyść dłużnikowi oraz piastunom jego organu menadżerskiego. 

Kancelaria RKKW – KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy oferuje wsparcie prawne w zakresie weryfikacji aktualnej sytuacji przedsiębiorstwa, ochrony członków zarządu przed odpowiedzialnością oraz wyboru i przeprowadzenia odpowiednich działań restrukturyzacyjnych, względnie związanych ze sformułowaniem i złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.

W celu uzyskania bliższych informacji prosimy o kontakt z radcą prawnym Łukaszem Sieczką – Partnerem Kancelarii RKKW kierującym Departamentem upadłości i restrukturyzacji pod numerem telefonu +48 22 541 70 80 lub poprzez wiadomość e-mail na adres: lukasz.sieczka@rkkw.pl.