Kompendium wiedzy – część I „zatrzymanie”

21 stycznia 2021

Zatrzymanie stanowi pierwszą z represyjnych czynności stosowanych wobec osoby znajdującej się w kręgu zainteresowań organów ścigania. W założeniu ma służyć wykonaniu dalszych czynności procesowych z udziałem zatrzymanego.

 

W postępowaniach dotyczących tzw. przestępstw gospodarczych, zatrzymanie następuje zazwyczaj na podstawie decyzji prokuratora. W takim wypadku funkcjonariusze zobowiązani są do wręczenia zatrzymywanej osobie wydanego uprzednio przez prokuratora postanowienia w tym przedmiocie..

 

Zatrzymanie z reguły odbywa się w miejscu zamieszkania w godzinach porannych, często o godzinie 6 rano. W najnowszej praktyce mamy niekiedy do czynienia również z zatrzymaniami w miejscu pracy. Jeśli sprawa, z uwagi na złożoność relacji gospodarczych i powiązań handlowych przedsiębiorstwa, dotyczy kilku osób lub podmiotów czynności funkcjonariuszy wykonywane są w możliwie skoordynowany i zaplanowany sposób.

 

Z zatrzymania sporządzony jest pisemny protokół, którego najistotniejszymi elementami są:

  • określenie przyczyny zatrzymania, obejmujące kwalifikację prawną rzekomego czynu,
  • oświadczenia zatrzymanego dotyczące samego zatrzymania, w tym w zakresie skorzystania z podstawowego uprawnienia, tj. żądania umożliwienia kontaktu z obrońcą,
  • dokładna data i godzina zatrzymania oraz personalia funkcjonariusza dokonującego czynności.

 

Ponieważ zatrzymany jest do dyspozycji prokuratura przez jasno określony czas, ostatni punkt nabiera dodatkowego znaczenia. Zatrzymanego należy bowiem zwolnić, gdy ustanie przyczyna zatrzymania lub gdy w okresie 48 godzin prokurator nie złoży wniosku do sądu o zastosowanie tymczasowego aresztowania (ewentualny czas dla sądu na rozpoznanie takiego wniosku to kolejne 24 godziny. W konsekwencji, zatrzymanie może trwać maksymalnie 72 godziny.

 

Jednakże zanim nastąpią jakiekolwiek decyzje procesowe, zatrzymany jest przewożony do właściwej jednostki prokuratury, w celu realizacji czynności przedstawienia zarzutów i przesłuchania. Dla skuteczności dalszej obrony, jest to newralgiczny moment. Dlatego też na tym etapie należy pamiętać o następujących podstawowych prawach zatrzymanego:

  • prawie do skorzystania z pomocy obrońcy,
  • prawie do bezpośredniej rozmowy z obrońcą przed dokonaniem ww. czynności procesowych,
  • prawie do odmowy składania wyjaśnień w całości lub odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania bez wskazywania powodów.

 

Prawo do odmowy składania wyjaśnień nazywane jest również prawem do niedostarczania dowodów przeciwko samemu sobie i skorzystanie z niego nie niesie za sobą negatywnych konsekwencji. Mimo zatem niespodziewanej i budzącej duże emocje sytuacji w jakiej znajduje się zatrzymany, należy bezwzględnie pamiętać o tym uprawnieniu procesowym i każdorazowo uzgodnić z obrońcą decyzję w tym przedmiocie, pamiętając, że  zarówno podejrzany, jak i jego obrońca najczęściej nie mają na tym etapie dostępu do zgromadzonego przez organy materiału dowodowego.

 

Warto dodać, że zatrzymanie na podstawie decyzji prokuratora powinno mieć miejsce po spełnieniu szeregu przesłanek wymienionych w kodeksie postępowania karnego i każdorazowo znajdować uzasadnienie faktyczne. Inaczej mówiąc nie może być dowolne i służyć innym celom, np. medialnym, aniżeli stricte procesowe. Jednakże, ze względu na pewną dowolność organu prokuratorskiego w zakresie wydawania postanowień o zatrzymaniu, ten środek przymusu zdaje się być niekiedy nadużywany. Możliwej dowolności prokuratora w stosowaniu zatrzymania można jednakże przeciwdziałać za pomocą środków zaskarżenia kierowanych do sądu. W takim wypadku sąd będzie zobowiązany do skontrolowania działań organów ścigania w zakresie:

  • legalności,
  • zasadności
  • prawidłowości zatrzymania.

 

Zatrzymanie z reguły ściśle związane jest z kolejnymi działaniami dotyczącymi osoby pozostającej w zainteresowaniu organów ścigania tj. wykonaniem przeszukania oraz przymusowym doprowadzeniem do właściwej jednostki.

czytaj także.

Świąteczne życzenia

18 kwietnia 2025

Zobacz więcej

Ochrona tajemnic przedsiębiorstwa i poufnego know-how - szkolenie

4 kwietnia 2025

Zobacz więcej

Spotkanie ze studentami Akademii Leona Koźmińskiego

4 kwietnia 2025

Zobacz więcej

Uwaga na fałszywe e-maile

2 kwietnia 2025

Zobacz więcej

RKKW rekomendowana w The Legal500 2025

31 marca 2025

Zobacz więcej

Witold Sławiński rekomendowany w Chambers

20 marca 2025

Zobacz więcej

RKKW gospodarzem IR Global Meeting - 29-31 maja, Warszawa

14 marca 2025

Zobacz więcej

RKKW skutecznie broni w sprawach karno-skarbowych

27 lutego 2025

Zobacz więcej

Odpowiedzialność członków zarządu - konferencja z udziałem Anety Pankowskiej

27 lutego 2025

Zobacz więcej

XVI Kongres Prawników Spółek Giełdowych SEG

24 lutego 2025

Zobacz więcej

RKKW pomaga w wynegocjowaniu nowego ładu korporacyjnego

12 lutego 2025

Zobacz więcej

Komentujemy upadłość Cinkciarza.pl dla Pulsu Biznesu

10 lutego 2025

Zobacz więcej

Szanowni Państwo,

w ostatnich dniach w sieci pojawiły się fałszywe e-maile podszywające się pod naszą Kancelarię. Często zawierają one załącznik w formacie .pdf, który nie pochodzi od nas.

Prosimy o szczególną ostrożność i dokładne sprawdzanie adresu nadawcy. Oficjalne wiadomości Kancelarii RKKW są wysyłane wyłącznie z adresów w domenie rkkw.pl. Jeśli otrzymają Państwo podejrzaną wiadomość rzekomo pochodzącą od nas z innego adresu, prosimy o zgłoszenie tego na office@rkkw.pl.

W związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa sprawa została zgłoszona do Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.

W razie wątpliwości zachęcamy do bezpośredniego kontaktu z naszym prawnikiem lub biurem Kancelarii w celu zweryfikowania autentyczności wiadomości.